انتخاب نرم افزار مناسب

با توجه به استفاده روز افزون از نرم افزار های مهندسی و تنوع آن ها و اشتباهاتی که در انتخاب آن ها برای هر پروژه رخ می دهد، خواندن این مطلب را برای مهندسان و دوستان عزیز خالی از لطف نمی دانم. با توجه به وقت زیادی که بر روی نرم افزار های اجزاء محدود گذاشته ام، به این تجربه رسیده ام که بهترین کمک و راهنمایی را می توانید در Help همان نرم افزارها بیابید. این حرف با این کلام تایید می شود که در بازار کتاب اکثر کتاب های موجود ترجمه راهنما (Help) می باشد که البته اصلاً هم بد نیست زیرا حداقل به نوعی از لحاظ علمی تایید شده شرکت سازنده نرم افزار می باشند. بسیاری از سوالاتی که در ایمیل ها و انجمن ها مطرح می شود را می توانید به راحتی در مثال های موجود در Documentation نرم افزارها بیابید و راه حل را دنبال کنید. 
اساساً راهنمای نرم افزار های مهم و کاربردی به نحوی نگاشته شده است که اگر کاربری حتی کوچکترین آشنایی با این نرم افزارها ندارد، به شرط دانستن تئوری کارکرد نرم افزار، می تواند با شروع به مدل سازی مثال های بسیار ساده از راهنما به کاربری متوسط (پروژه های دانشجویی) تبدیل شود. البته با خواندن راهنمای بخش تئوری کارکرد نرم افزارها نیز می تواند به کاربری حرفه ای در کار خود تبدیل شود. به صورتی که حتی به کلاس های بیرون برای یادگیری نرم افزار احتیاج نداشته باشد. مطمئناً مهندسان عزیز برخورد داشته اند با کلاس هایی که تدریس نیز ار مثال های موجود در راهنمای نرم افزار بوده است. که البته باز هم ایرادی ندارد و حداقل این مثال ها از لحاظ علمی تایید شده هستند. اما این نکته به ذهن می آید که چرا کاربران خود اقدام به خواندن Help نمی کنند. یادتان باشد که زبان انگلیسی علمی بسیار ساده است و با ممارست چند هفته ای با تمام لغات و اصطلاحات آشنا خواهید شد. 
نکته مهم دیگر استفاده از نرم افزار مناسب کار می باشد. همانطور که در تصویر این مطلب مشاهده می کنید ابزار بزرگ، قوی و سنگین همیشه بهترین ابزار نیست. این گفته متاسفانه در کشور ما اصلاً مورد توجه قرار نمی گیرد. در بین مهندسان ما این فکر جا افتاده است که قوی ترین نرم افزار بهترین جواب را می دهد و باید از سنگین ترین و پر حجم ترین نرم افزار بهره جست. در حالی که این یک تفکر کاملاً غلط است و متاسفانه در بعضی مواقع اساتید محترم دانشگاه نیز بیشتر به فکر اسم دهان پر کن نرم افزار هستند تا نتایج و خروجی های آن. اگر تحلیل شما یک سازه معمولی است که تحت بارهای معمولی قرار دارد چرا نتایج نرم افزار های Order پایین اجزاء محدودی مانند SAP و ETABS و یا PERFORM را استفاده نمی کنید. بر طبق تجربه اینجانب مدل کردن سازه های چند طبقه در نرم افزار هایی مانند ABAQUS و ANSYS کار بیهوده ای است زیرا امکاناتی که در این گونه نرم افزار ها قرار داده شده بسیار بسیار بیشتر است و به همان نسبت مدل سازی وقت گیرتر و قطعاً همراه با مشکلات احتمالی بیشتر. دنبال نرم افزاری باشید که کار شما را در کمترین زمان و دقت مناسب و کمترین حجم و منبع کامپیوتری انجام دهد.

اگر این توانایی را که دانشجو بتواند متن به زبان اصلی راهنمای نرم افزار را بخواند ایجاد نشده است، متاسفانه از تعریف اشتباه سیستم آموزشی ماست. اما به هر روی کتاب های موجود در بازار کتاب هم می توانند کمکی باشند برای این دسته از دانشجویان. نطقه قوت کتاب این است که یک مثال را با جزئیات آورده است اما معمولاً در کتاب ها از تئوری خبری نیست. در حالی که راهنمای نرم افزارها به صورت کامل همه جزئیات و حتی رفرنس های مثال را آورده است و در مواردی که از پارامتر خاصی استفاده شده می توان از مراجع جهت یادگیری آن اقدام کرد. نقطه ضعف بسیار بزرگ کتاب این است که هرچقدر هم که جامع باشد نمی تواند تمام موضوعات را پوشش دهد. خلاصه کلام، اگر واقعاً قصد یادگیری نرم افزاری را در رشته خود دارید بهترین راهنما Documentation و Help نرم افزار خواهد بود. 
در رشته عمران و البته تخصص بنده که سازه است نرم افزار ها و کلاس ها و کتاب های بسیار زیادی وجود دارند. متاسفانه برخی افراد نیز از دانش اندک دانشجویان کمال استفاده را کرده و آن ها را ترقیب به یادگیری نرم افزاری می کنند که وقت دانشجو که به نظر بنده بسیار مهم است تلف شده و در نهایت نتیجه ای حاصل نخواهد شد.

استفاده از نرم افزار مناسب می تواند بهترین راه در انجام پروژه ها باشد. به عنوان مثال برای مدل سازی یک سازه معمولی با پاسخ های معمولی استفاده از نرم افزار های اجزاء محدود با Order های بالا نظیر ADINA, ABAQUS ، ANSYS و ... به نوعی اتلاف وقت است. اما در نرم افزار های با درجات پایین تر اجزاء محدود مانند SAP2000, ETABS, PERFORM3D, STAAD, SEISMOSTRUCT, BENTLY STRUCTURE, PROKON ... می توانید در کمترین زمان و با بیشترین سرعت پاسخ را بدست آورید. تمام قابلیت ها و تحلیل هایی که می خواهید انجام دهید با تعبیه شدن گزینه های مناسب در این نرم افزارها وجود دارد و با صرف کمترین زمان ممکن می توانید به دقیق ترین جواب ها برسید. 
نرم افزار هایی مثل ABAQUS, ANSYS, ADINA و .... . اینگونه نرم افزار ها برای مدل کردن کل سازه نیستند و برای مدل سازی یک Component خاص می باشند (یک اتصال تیر به ستون - یک عضو BRB - لینک EBF و ... ). متاسفانه کسانی که برای چنین پروژه هایی به دانشجویان توصیه به استفاده از نرم افزار ها Order بالای اجزاء محدود می کنند، در درجه اول نشان می دهند که هیچگونه علمی نسبت به اصول اولیه شبیه سازی کامپیوتری ندارند.

محمد حسین ممقانی